De dag na de viering van 20 jaar sensei vroeg op voor de trein naar Zwitserland. De uren vliegen voorbij en voor we het weten zijn we alweer in Biel, nadat we in Basel de groep volledig hebben gemaakt: Ton, Esther, Arjan, Jo, en Daniel. Een aangename verrassing bij uitloop van station Biel is het opvallende bord met een afbeelding van een mato, die de richting naar de kabeltrein aangeeft. Na een stukje lopen zien we boven het sportcentrum van Magglingen liggen.
Eenmaal boven inchecken bij het centrale gebouw, en daarbij maken we gelijk kennis met de bekende Zwitserse degelijkheid. Verschillende helpers staan klaar om ons netjes te ontvangen en alles uit te leggen. Gedurende het hele seminar zijn zaken piekfijn geregeld, en dat is fijn zodat je je helemaal op de training kan concentreren.
Het blijkt dat het een aanzienlijk complex is, met meerdere hotels; Ton en ik slapen, niet zoals de rest, in het Olympic House, waar we in het gezelschap zijn van nationale jongerenatleten, en waar de kamers nóg iets meer luxe bevatten. Al onze geboekte tweepersoonskamers blijken omgezet naar eenpersoonskamers (behalve die van Jo), en al met al is het gehele pakket met drie maaltijden per dag inbegrepen zeker niets om over te klagen. Genoemde maaltijden werden gebruikt in het Bellavista, en die naam is passend gekozen. Naast ontbijt is het verwennerij, met twee keer per dag warm eten en volop keus (al misschien iets teveel pasta en te ketchupachtige saus?).
Het Seminar
Maar goed: kyudo! Om bij de dojo te komen moeten we nog een extra stukje klimmen via een op zichzelf aangenaam bospaadje, al blijkt de inspanning voor velen groot; het is dan ook erg warm. De dojo bestaat uit één zaal die is opgedeeld in drie shajo – twee voor mudan, één voor shodan. Het is prettig dat we op die manier elkaar een beetje in de gaten kunnen houden. Voor de eerdere seminargangers is het een prettig weerzien met oude bekenden, en voor de nieuwelingen is het leuk om nieuwe mensen te ontmoeten.
Maar nadat alles is opgezet is het tijd voor de opening. Veel speeches in de openingsceremonie. Kennismaking met de sensei: Sawada sensei, Toba sensei, en de hoofdinstructeur IIjima sensei, allemaal hansi achtste dan en minimaal zeventig jaar oud. Een bijzonder element is de dagelijkse gemeenschappelijke voorlezing uit de raiki-shagi en shaho-kun – in het Japans. Na dat alles, een mooie yawatashi van IIjima sensei. En dan is het eindelijk aan ons: de eerste hitote. Veel tijd om te schieten is er gedurende het seminar niet. Er zijn zo’n vijftig schutters per shajo, we gebruiken drie mato, en er is één sensei. Sommige deelnemers komen niet eens tot het schieten van een tweede hitote op zo’n lange dag; maar ze zijn dan de volgende dag als eerste aan de beurt.
Het is al met al dus vooral het opnemen van de technische correcties dan dat er veel tijd is om het meteen in de praktijk te brengen. Maar daar moeten we natuurlijk ook al wel aan gewend zijn. Het valt me op dat in de mudan-groep van Sawada sensei, waar ik zelf bij zit, de correcties tot een minimum beperkt blijven. Hij zegt erg tevreden te zijn met onze taihai en onze kai. Voor het overige is het vooral ‘Relax’. De shodanners hebben het duidelijk zwaarder. Ik moet soms lachen om de karakteristieke manieren waarop IIjima sensei laat weten dat het toch niet helemaal is zoals het hoort.
Tussendoor wordt er tijd gemaakt voor lessen met de hele groep. Dat is dan ofwel een lezing, ofwel taihai-oefening. Dat laatste is nogal een fenomeen met honderdvijftig man. Vooral wanneer dan ook nog eens boog en pijl erbij komen, met de bewegingen uitgebreid tot aan daisan, roept dat beelden op van een contingent echte japanse boogschutters in een leger. Vanzelfsprekend gaat het niet allemaal zo soepeltjes, maar het is wel een leerzame ervaring. Wanneer er tijdens yatsugae iemand bezwijkt is de hulp spoedig nabij, en de rest gaat gewoon door.
Na elke trainingsdag wordt voor de tweede keer de afdaling gemaakt naar het restaurant (de eerste keer is voor de lunch), waar een nieuwe warme maaltijd op ons wacht. Pasta, pizza, vegetarisch, vlees-aapie-groente, voor elk wat wils. En daarna is het aangenaam borrelen in het cafe bij het Olympic House, waarna het bed snel gevonden is. Al met al is het seminar vooral heel veel genieten.
Examen en terugreis
Het is op momenten als deze dat je blij bent dat je een uitgebreid kyu-graden programma hebt doorlopen. Natuurlijk, je kan het niet tegenhouden dat je de avond tevoren iets langer wakker ligt. En de zenuwen schakel je niet helemaal uit. Maar over het algemeen is het gevoel relaxt, zonder idee dat er iets ‘mis kan gaan’. Nu is dit sentiment niet per se representatief voor de héle groep seminargangers. Geruststellende woorden hebben weinig effect wanneer mijn omae ervan overtuigd is dat haar slagen erg afhankelijk gaat zijn van haar prestatie vandaag. Ik ben overigens heel blij met haar, want ze laat het binnenlopen soepeltjes gebeuren.
Wat opvalt tijdens het hele examen is dat er, ja, behoorlijk goed lijkt te worden geschoten. Het is in ieder geval prettig om naar te kijken, en het resultaat is vaak scherp. Het opvallendste gebeurt echter na het daadwerkelijke schieten. Vanuit de tribunes zien we hoe twee individuen één voor één ondervraagd worden door IIjima sensei, onder aanwezigheid van een tolk. Dat duurt vrij lang; vragen over de ingevulde antwoorden bij het schriftelijk examen? We weten het niet; wat we uiteindelijk wel kunnen zien, is dat van alle mensen die daadwerkelijk het examen hebben afgelegd, er slechts één het niet heeft gehaald.
Dat betekent dat wij elkaar allemaal konden feliciteren met het behalen van de eerste of tweede dan. Dit is meteen ook het afscheid van onze nieuwe (of weer geziene) internationale vrienden. Het was een zeer prettige kennismaking. Een laatste borrel en nog een diner met de inmiddels gearriveerde derde en vierde danners: Petra, Cor, Janine, Shingo. Ton is al weg, Jo blijft nog een dag, Esther, Daniel en ik pakken om acht uur de trein van Biel naar Basel. Vandaar is het voor Esther en mij slapen in een krap compartimentje met zes nogal korte bedden (alle bezet) in de nachttrein naar Utrecht.
En dan: het zwarte gat?
Voor mij in ieder geval niet, ik kan terugkijken op een fantastisch seminar zonder spijt dat het over is. Al is de lange kyudo-loze vakantieperiode dan weer geen prettig vooruitzicht…
Arjan Nijk
